Μαθησιακά αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα πρέπει να έχουν αποκτήσει τις ακόλουθες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες:
Γνώσεις:
- να γνωρίζουν βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου και τη σχέση τους με τις διαδικασίες της ανάπτυξης και της μάθησης.
Σε επίπεδο γνώσεων:
- να γνωρίζουν βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου και τη σχέση τους με τις διαδικασίες της ανάπτυξης και της μάθησης.
- να ξέρουν τις μεθόδους της νευροεπιστημονικής έρευνας
- να γνωρίσουν σύγχρονες μεθόδους πρώιμης ανίχνευσης παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο για την εμφάνιση διαταραχών
- να διακρίνουν τα νευρο-γνωστικά αίτια για την εμφάνιση αναπτυξιακών διαταραχών ή ειδικών μαθησιακών δυσκολιών
Δεξιότητες:
- να αξιοποιούν τις αποκληθείσες γνώσεις στην εκπαιδευτική πρακτική
- να οργανώνουν δραστηριότητες που συντελούν στην ολόπλευρη ανάπτυξη του εκπαιδευόμενου
- να αναγνωρίζουν και να αξιοποιούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα μαθησιακά στυλ των παιδιών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες ή άλλες αναπτυξιακές διαταραχές
- να αξιοποιούν τα νευροεπιστημονικά ευρήματα στη συμβουλευτική γονέων μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες
Ικανότητες – Στάσεις:
- να είναι σε θέση να συνειδητοποιούν και να αποδέχονται τις δυνατότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου
- να αμφισβητούν αναχρονιστικές αντιλήψεις για τους τρόπους εκπαίδευσης και να υιοθετούν σύγχρονες αντιλήψεις και τεχνικές
- να αναγνωρίζουν και να αποδέχονται την ιδιαιτερότητα των εκπαιδευομένων
Γενικές Ικανότητες
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Ομαδική εργασία
Περίγραμμα
- Εισαγωγή στις Νευροεπιστήμες.
- Οι σύγχρονες νευροαπεικονιστικές και ηλεκτροφυσιολογικές τεχνικές.
- Ο εγκέφαλος και οι λειτουργίες του.
- Νευροαναπτυξιακες διαταραχές
- Προσδιορισμός των μαθησιακών δυσκολιών
- Νευρογνωστικό υπόβαθρο των γλωσσικών διαταραχών
- Νευρογνωστικό υπόβαθρο των διαταραχών του γραπτού λόγου – δυσλεξία
- Νευρογνωστικό υπόβαθρο των διαταραχών του γραπτού λόγου – δυσγραφία
- Νευρογνωστικό υπόβαθρο στις διαταραχές μαθηματικών ικανοτήτων
- Νευρογνωστικό υπόβαθρο στη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής
- Νευρογνωστικό υπόβαθρο στη διαταραχή του αυτιστικού φάσματος
- Ζητήματα συνοσηρότητας των νευροαναπτυξιακών διαταραχών
Συνιστώμενη Βιβλιογραφία
- Βλάχος Φ. (2018). Εγκέφαλος μάθηση και ειδική αγωγή. Αθήνα: Gutenberg
- Κωνσταντίνου Μ. & Κοσμίδου Μ.(Επιμ.) (2011). Νευροψυχολογία των μαθησιακών διαταραχών. Αθήνα: Εκδόσεις Παρισιάνου
- Kolb, B., & Whishaw, I. (2009). Εγκέφαλος και Συμπεριφορά (Επιμ & Συντονισμός Ελλην. Έκδοσης Α. Kαστελλάκης & Γ. Παναγής). Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Γ. & Χ. Πασχαλίδης.
- Σίμος, Π., & Κομίλη, Α. (2003). Μέθοδοι έρευνας στην ψυχολογία και τη γνωσιακή νευροεπιστήμη. Αθήνα: Εκδ. Παπαζήση.
Άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και κεφάλαια βιβλίων
- Βλάχος, Φ. (2010). Νευροεπιστήμη και ειδική αγωγή. Στο Κ. Κορνηλάκη, Μ. Κυπριωτάκη & Γ. Μανωλίτσης (Επιμ.) Πρώιμη Παρέμβαση: Διεπιστημονική Θεώρηση. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο, 45-68.
- Βλάχος, Φ. (2011). Ψυχοβιολογικές προσεγγίσεις των διαταραχών της μάθησης. Στο Μ. Κωνσταντίνου & Μ. Κοσμίδου (Επιμ.) Νευροψυχολογία μαθησιακών διαταραχών. Αθήνα: Εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε.
- Βλάχος, Φ. (2010). Δυσλεξία: Μια συνθετική προσέγγιση αιτιολογικών θεωριών. Hellenic Journal of Psychology, 7, 205-240.
- Βλάχος, Φ., & Ανδρέου, Γ. (2011). Γλωσσική ανάπτυξη στη βρεφική και παιδική ηλικία: Νευροεπιστημονική προσέγγιση και σύγχρονα ηλεκτροφυσιολογικά ευρήματα. Στο Α. Καραπέτσας (Επιμ.) Σύγχρονα θέματα νευροψυχολογίας (σελ. 140-170). Βόλος: Εκδόσεις Εργαστηρίου Νευροψυχολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. ISBN 978-960-93-3241-5
- Βλάχος, Φ. & Παπαδημητρίου, Α. (2003). Διερεύνηση των προβλημάτων γραφής σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Επιστημονική Eπετηρίδα Tμήματος Ψυχολογίας Α.Π.Θ., Τόμος Ε΄, 369-381.
- Βλάχος, Φ. (2013). Η συμβολή των νευροεπιστημών στη διερεύνηση της μαθηματικής σκέψης και των διαταραχών της. Πρακτικά 3ου Πανελλήνιου Συνέδριου Ειδικής Εκπαίδευσης. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. ISBN: 978-960-333-781-2
- Βλάχος, Φ., & Νησιώτου, Ι. (2013). Γονίδια της δυσλεξίας; Παιδιατρική, 76, 20-25.
- Βλάχος, Φ. (2008). Προκλητά δυναμικά στη βρεφική και νηπιακή ηλικία: Η συμβολή τους στην ανίχνευση της αναπτυξιακής δυσλεξίας. Εγκέφαλος, 45, 160-166.
- Βλάχος, Φ., Καραπέτσας, Α., & Bαΐτσης, K. (2004). Η χρήση των οπτικών προκλητών δυναμικών στη διερεύνηση της δυσγραφίας στα παιδιά. Ψυχολογία, 11, 229-241.
- Νησιώτου, Ι. & Βλάχος, Φ. (2014). Νευροαναπτυξιακές διαταραχές: Υπάρχει κοινή βιολογική βάση; Ψυχιατρική παιδιού και εφήβου, 2, 31-41.
- Papadatou-Pastou, M., Haliou, E., Vlachos, F. (2017). Brain knowledge and the prevalence of nuromyths among prospective teachers in Greece. Frontiers in Psychology, section Educational Psychology. 8:804. doi: 10.3389/fpsyg.2017.00804
- Σίμος, Π., Μουζάκη, Α., & Παπανικολάου, Α. (2004). Η λειτουργία της ανάγνωσης και οι διαταραχές της: H συμβολή των μεθόδων λειτουργικής απεικόνισης του εγκεφάλου. Hellenic Journal of Psychology, 1, 56-79.
- Vlachos, F. & Avramidis, E. (2020). The difference between developmental dyslexia and dysgraphia: Recent neurobiological evidence. International Journal of Neuroscience and Behavioral Science, 8(1), 1-5.
- Papadopoulou, A-K., Vlachos, F., Papadatou- Pastou., M. (2022). Cerebral lateralization of written language in children at risk for dyslexia and the effects of a phonological intervention. Dialogues in Clinical Neuroscience & Mental Health, 5(2), 89-97. https://doi.org/10.26386/obrela.v5i2.228
- Chalmpe, M. & Vlachos, F. (2025). Are there distinct subtypes of Developmental Dyslexia? Frontiers in Behavioral Neuroscience, 18:1512892. https://doi.org/10.3389/fnbeh.2024.1512892